Trưởng giả hồn linh bạn cửa đà.
Tam Tạng ngâm kệ rồi leo lên nền Kỳ Viên đi dạo với các sải.
Tam Tạng nghe khóc văng vẳng, lóng tai mà nghe, thiệt kêu cha kêu mẹ mà khóc, tiếng thảm thiết mười phần song không ai biết, Tam Tạng cũng mũi lòng rơi lụy.
Ngó ngoái lại hỏi các sải rằng:
– Chẳng biết ai ở đâu, mà khóc khan thảm thiết?
Khi ấy lão Hòa Thượng nghe hỏi, liền sai các sải vào nấu nước, một mình ở lại mới lạy Tam Tạng và Hành Giả, Tam Tạng lấy làm lạ, đở dậy hỏi rằng:
– Lão Hòa Thượng nói:
– Ðệ tử sống ngoài trăm tuổi, nên biết chuyện ít nhiều, nên ngó thấy hai thầy, biết là bực trên, không phải người phàm. Còn thầy cũng là thanh tịnh trong lòng lắm, nên tiếng khóc văng vẳng mà biết kẻ thảm khổ!
Tôn Hành Giả hỏi:
– Người ấy là ai? Vì chuyện chi mà khóc?
Lão Hòa Thượng nói:
– Năm ngoái tôi đương ngồi tham thiền, xảy nghe trận gió, có tiếng khóc khan thảm thiêt! Tôi ra cửa sau thấy một người con gái xinh tốt nghiêm trang, ngồi trên Kỳ Viên mà khóc!
Tôi hỏi: Cô là con gái nhà ai, vì chuyện chi mà đến đây than khóc?
Nàng ấy nói: Tôi là Công Chúa nước Thiên Trúc, thấy trăng rạng tỏ đi dạo huê viên; rủi bị trận gió thổi bay đến đây, xin sư phụ cứu tôi làm phước.
Bần tăng thấy vậy, liền đem nàng xiềng ở một cái phòng riêng, ngoài đóng cửa bịt bùng, khoét một cái lổ nhỏ ở trên vách, đã đưa một chén cơm.
Rồi nói gạt các sải rằng:
– Tôi mới bắt đặng một con tinh, xiềng trong phòng khóa cửa lại, có ý sợ nó phá thiên hạ, nên xiềng trong phòng không, cứ mỗi bữa đưa cơm đưa nước vào mà nuôi nó cấm thực. Nàng ấy nghe nói, cũng có ý sợ các sải phá khuấy, nên nàng ấy ban ngày giả điên, cười nói quấy quá, ban đêm chúng ngủ hết, thì kêu cha mẹ mà khóc than!Tôi tính vào tháng thăm tin, ngặt không thấy cáo thị kiếm Công Chúa, nên chưa dám lậu! Nay sẳn dịp lão sư vào thành Thiên Trúc xin hỏi thăm sự ấy coi có quả mất Công Chúa hay không? Một là làm phước mà cứu người, hai nửa cho biết giả chơn tà chánh.
Tam Tạng và Hành Giả đồng hứa đến thành Thiên Trúc sẽ hỏi giùm.
Khi ấy các sải ra mời ba vị vào uống trà.
Lão Hòa Thượng mời mấy thầy uống nước xong xả, rồi ai về liêu nấy nghỉ ngơi.
Ngủ chưa bao lâu, gà đã gáy canh năm, mấy người bộ hành dậy sữa sang cơm nước.
Còn Tam Tạng kêu Bát Giới, Sa Tăng chờ dậy, sửa sang đồ hành lý và thắng ngựa. Các sải đã dọn đồ ăn điểm tâm mấy thầy trò ăn uống rồi tự tạ.
Lão Hòa Thượng căn dặn chuyện đã nói hồi hôm, xin nhớ đừng quên.
Tôn Hành Giả cười rằng:
– Tôi nhớ, tôi nhớ. Xảy nghe bộ hành đã lên đường, trời rạng đông nhứt, qua khỏi ải Kê minh thì trời đã sáng trắng, ngó thấy thanh trì xa xa, chợ búa trước mặt, bộ hành ghé vào chợ, bốn thầy trò cứ đường thẳng mà đi.
Giây phút tới thành, thầy trò thaÜng vào nhà trạm.
Quân vào báo với dịch thừa rằng:
– Có bốn ông Hòa Thượng dị hình, dắt ngựa bạch vào nhà trạm.
Dịch Thừa nghe nói có ngựa biết là người đi việc công, liền bước ra nghinh tiếp.
Tam Tạng đáp lễ nói rằng:
– Bần tăng là khâm sai Ðại Ðường, qua Lôi âm thỉnh kinh. Tôi sẽ vào đền xin ghi điệp thông quan, rồi tá túc tại cao nhà một đêm, mai sẽ dời gót.
Dịch Thừa mừng rỡ mời vào, Tam Tạng bảo đồ đệ ra mắt.
Dịch Thừa thấy bộ tướng dữ đằng, không biết là người hay là quỷ ; run lập cập hối quân dọn cơm nước mã đãi bốn thầy.
Tam Tạng hỏi:
– Xin đại nhơn đừng sợ, ba đứa học trò của bần tăng tuy tướng dử mà tánh lành, không phải miệng phật mà lòng rắn, xin đứng nghi ngại giựt mình”.
Khi ấy Dịch Thừa nghe nói mới bớt hồi hộp, gượng gạo hỏi thăm rằng:
– Quốc Sư ôi! Chẳng hay nước Ðường ở phía nào?
Tam Tạng nói:
– Ở tại Nam Thiện bộ châu.
Dịch Thừa hỏi:
– Chẳng hay thầy đi hồi nào?
Tam Tạng nói:
– Bần tăng đi hồi vua Trinh Quang niên hiệu mười ba, nay tính ra là mười bốn năm trời, lặn suối trèo non, dầm mưa dang nắng, năm nay mới đến xứ nầy.
Dịch Thừa nói:
– Thiệt là sải thần, đi mới cảnh phật.
Tam Tạng hỏi:
– Chẳng hay niên hiệu Thượng quốc đã đặng bao nhiêu?
Dịch Thừa nói:
– Ðây là nước Thiên Trúc, từ vua Thái tổ, Thái tông truyền đến nay hơn năm trăm năm. Còn Ðường Kim Hoàng đế tánh ưa sơn thủy cảnh vật, nên xưng hiệu là Di tông hoàng đế, sau cải nuơn Tịnh yến đã hai mươi tám năm rồi.
Tam Tạng nói:
– Bữa nay bần tăng vào chầu xin ghi điệp, nhắm đặng hay chưa. Sợ trưa đã bãi chầu thì trễ nải lắm.
Dịch Thừa nói:
– Tuy trưa mà chưa bãi chầu, vì bữa nay nằm ngày Công Chúa ở trên lầu gieo cầu kén Phò Mã, nên bữa nay vui lắm, tuy chưa bãi chầu, một lát nữa đi ghi điệp cũng còn đặng.
Tôn Hành Giả hỏi:
– Công Chúa bao lớn mà kén chồng?
Dịch Thừa nói:
– Ðã hai mươi tuổi.
Kẻ dọn cơm thầy rò ăn uống xong xả, Tôn Hành Giả thưa rằng:
– Tôi theo vào đền với sư phụ!
Tam Tạng đội mão tì lư mới, mặc áo cà sa của phật ban, chống gậy báu đi trước.
Tôn Hành Giả mang gói theo sau.
Nghe thiên hạ rủ nhau đi coi Công Chúa chàng thiên hôn, ai có phước bị trái cầu quăng nhằm thì đặng làm Phò Mã.
Tam Tạng nghe nói than rằng:
– Phong tục Thiên Trúc không khác Trung Huê, mẹ ta khi trước cũng gieo cầu mà quăng nhằm cha ta là Tân Khoa trạng nguơn mới kết duyên chồng vợ. Té ra bên nước nầy cũng như phong tục xứ mình.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
– Thầy với tôi đến lầu xem thử.
Tam Tạng nói:
– Mình ăn mặc theo hòa thượng nếu đi coi thì thiên hạ nghi nan.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
– Thầy quên rằng Lão Hòa Thượng căn dặn hay sao? Một là coi gieo cầu, hai là xem thử tà chánh.
Tam Tạng nói phải, thầy trò đồng đi đến mà coi.
Nói nhắc lại vua Thiên Trúc tánh hảo hoa kiểng, năm ngoái dắt Hậu phi, Công Chúa đi dạo kiểng xem trăng chẳng ngờ có.
Ðến năm nay nó biết ngày nầy giờ nầy có Tam Tạng đến nên nó dự phòng tâu trước, xin lập lầu hoa, gieo cầu mà kén Phò Mã.
Quyết lấy tinh thần Tam Tạng mà bổ cho mình.
Lúc nầy Công Chúa giả biết Tam Tạng giờ ngọ ba khắc thì tới lầu. Nên Công Chúa thắp hương làm bộ van vái, lạy rồi đứng dậy, cung nữ dưng trái cầu thêu.
Công Chúa giả cầm trái cầu ngó xuống lầu, thấy Tam Tạng phăng phăng đi tới, Công Chúa giả quăng cái cầu nhằm đầu Tam Tạng sập mão tì lư!
Thiệt là con dòng, cũng gieo cầu nhằm, như Trần Quang Nhụy.
Khi ấy Tam Tạng kinh hãi, đưa tay sửa mão tì lư, trái cầu đã lọt vào tay áo! Nghe trên lầu cung nga và thái giám đồng nói lớn rằng:
– Quăng nhằm ông hòa thượng.
Và nói và xuống lạy Tam Tạng mà thưa rằng:
– Quý nhơn, quý nhơn, xin vào đền ra mắt?
Tam Tạng đỡ cái thái giám dậy, rồi quay lại mà mắng Tôn Hành Giả rằng:
– Con khỉ nầy cố ý gạt ta.
Tôn Hành Giả cười rằng:
– Trái cầu nhằm mão, rồi lăn vô tay áo của thầy, tôi có can chi mà mắng.
Tam Tạng hỏi:
– Bây giờ mới tính làm sao?
Tôn Hành Giả thưa rằng:
– Xin thầy an lòng vào biện giá, tôi trở vào nhà trạm nói cho Sa Tăng, Bát Giới hay. Như thầy từ hôn đặng thì xin ghi điệp mà đi, bằng Công Chúa nằn nằn quyết một cùng thầy, thì tâu như vầy: Xin cho đôi đồ đệ tôi vào, đặng tôi dặn dò chúng nó, và tôi cấp điệp cho nó đi thỉnh kinh. Chắc hoàng đế đôi chúng tôi vào đền, thì phân biệt chơn giả, ấy là tá hôn nàng quái.
Tam Tạng nghe nói gật đầu.
Tôn Hành Giả trở về nhà trạm.
Còn các thái giám vào các cung nga, trước khi ngó thấy Tôn Hành Giả thì vỡ mật bắn lùi.
Nay thấy Hành Giả lui rồi, nên mấy người ấy xơm tới, dắt Tam Tạng đến trước lầu. Công Chúa giả đứng xuống nghinh tiếp, dắt tay Tam Tạng lên xe, đến trước ngọ môn hầu chỉ.
Hoàng môn quan tâu rằng:
– Công Chúa nương nương chàng thiên hôn quăng trái cầu nhằm Hòa Thượng nên dắt vào biện giá, còn hậu chỉ trước ngọ môn.
Vua Thiên Trúc nghe tâu chẳng vui, song không hiểu ý Công Chúa, vì cớ nào mà liệng thầy chùa, liền truyền cho vào xem thử.
Khi ấy Công Chúa và Tam Tạng vào đền, đồng chúc tụng.
Vua Thiên Trúc thấy Tam Tạng dung nghi nghiêm chỉnh, tướng mại hiền lương, nên đổi buồn làm vui, phán hỏi rằng:
– Tăng nhơn đi đâu mà bị Công Chúa quăng nhằm?
Tam Tạng quỳ lạy tâu rằng:
– Tôi là sải ở Nam Thiên bộ châu, vưng chỉ Ðại Ðường hoàng đế qua Lôi Âm tự lạy phật mà thỉnh kinh. Nay đến đây, Bần Tăng vào chầu xin ghi điệp, chẳng ngờ Công Chúa quăng nhằm đầu Bần Tăng. Song Bần Tăng là kẻ xuất gia, đâu dám sánh nhành vàng lá ngọc. Xin Bệ Hạ thứ tội mà ghi điệp thông quan, tha Bần Tăng đi qua chùa đại Lôi Âm, thỉnh kinh về Ðông Ðộ tôi cám ơn Bệ Hạ đời đời.
Vua Thiên Trúc phán rằng:
– Người là sải thánh Ðại Ðường, là một vị quốc sư, không phải bực thấp, đi tình cờ mà gặp duyên lành! Bởi Công Chúa hai mươi tuổi, coi ngày nầy giờ nầy thì tốt lắm, mới lên lầu gieo cầu, vừa lúc người đi tới mà đụng, cũng duyên ngàn dặm, có khi nợ ba sinh. Song chưa rõ ý Công Chúa thế nào, nên trẫm chưa dứt định”.
Công Chúa giả nghe lời ấy, vội vàng quì lạu tâu rằng:
– Lời tục ngữ nói:
– Giá kê tùy kê, giá khuyển tùy khuyển bởi con có lời nguyện trước, nên mới kết trái cầu, van vái trời phật, định ngày giờ mà bói thiên duyên, nay chàng thiên hôn đã nhằm thánh tăng, trái cầu thêu lọt vào tay áo. Ấy cũng duyên kiếp trước, mới xuôi gặp đời này, dầu ngàn dặm cũng phài duyên, một lời không dời đổi, con tình nguyện kén thánh tăng làm Phò Mã, dẫu thế nào con chẳng phàn nàn.
Khi ấy vua Thiên Trúc nghe tâu mừng rỡ, truyền quan Khâm thiên giám coi ngày thành hôn, đặng dọn tiệc hao chúc.
Và truyền chỉ rao cho thiên hạ hay.
Tam Tạng chẳng tạ ơn xin vua phóng xả!
Vua Thiên Trúc nổi giận phán rằng:
– Hòa Thượng nầy không thông lắm! Trẫm giàu sang như vầy, Công Chúa dung nhan thế ấy, sao ngươi dám chê không chịu tuân chỉ? Nếu có từ chối nữa, trẫm xử tội nghịch chỉ; sai cẩm y vệ chém đầu.
Tam Tạng nghe nói bay tóc trán run lặp cặp và lạy và tâu rằng:
– Tôi nhờ ơn Bệ Hạ thương đến, song tôi đi tới bốn thầy trò, ba đứa đồ đệ còn ở nhà trạm.Tôi ở trong nầy, thì chúng nó không hay chi hết, xin Bệ Hạ cho đôi chúng nó vào, đặng tôi dặn dò một hai lời, sẽ ghi điệp cho chúng nó đi thỉnh kinh kẻo trễ.
Vua Thiên Trúc phán hỏi rằng:
– Tại trạm Hội đồng phải chăng?
Tam Tạng tâu rằng phải. Vua Thiên Trúc sai quan triệu đồ đệ vào lãnh điệp thỉnh kinh đem về Ðông Ðộ, còn thánh tăng ở lại đây làm Phò Mã.
Tam Tạng khi ấy đứng dậy vòng tay.
Khi ấy khâm sai vưng chỉ, liền ra nhà trạm Hội đồng song chưa đi chưa tới.
Còn Tôn Hành Giả đã dặn Tam Tạng rồi, liền đi về nhà trạm, và đi và cười ngất như điên. Sa Tăng, Bát Giới nghinh tiếp hỏi rằng:
– Ðại ca có chuyện chi vui mừng mà cười dữ vậy? Còn thầy sao không thấy trở về?
Tôn Hành Giả cười rằng:
– Thầy có chuyện vui lắm!
Bát Giới hỏi:
– Vui chuyện chi?
Tôn Hành Giả cười rằng:
– Ta đi theo với thầy tới đường chữ thập, bị Công Chúa trên lầu liệng trái cầu nhằm sư phụ nên cái thái giám cing nga đồng đỡ thầy đến trước lầu, Công Chúa xuống lầu nắm tay thầy dắt lên xe ngọc, đồng vào chầu hoàng đế, chuyện ấy có phải vui chăng?
Bát Giới nghe nói, dậm chân đấm ngực, và giãy nói rằng:
– Tức chết đi mà thôi, phải chi hay trước tôi chạy đến dưới lầu, Công Chúa quăn cái cầu nhằm tôi thì đặng làm Phò Mã. Khác nào chuột sa vào hủ nếp, ong đút nụ bầu non, sánh vai má phấn môi son. Giởn mặt nhành vàng lá ngọc, đây rồi thầy không chịu, có phải uổng không!
Khi Sa Tăng nghe nói trái, liền kêu Bát Giới mà cười rằng:
– Không biết mắc cỡ, cái bộ mặt như vậy mà chắc là Công Chúa gieo cầu, nếu mà Công Chúa rủi tay mà quăng nhằm, cũng không dám thỉnh lên lầu. Chắc đốt giấy tiền bạc mà đưa, hốt tro hốt muối mà rải không kịp!
Bát Giới nói:
– Cục than, người không biết coi người! Ta tuy mỏ dài tai lớn mà trắng trẻo dễ coi, không phải đen như cục than hầm mà sợ ế vợ? Ngươi không nghe lời tục nói rằng:
– Miễn có bạc, lo chi không lừa?
Sa Tăng cười rằng:
– Có bốn chỉ mấy phân bạc mà thôi, dám kể chắc mau đặng con lừa mà cỡi!
Bát Giới nói:
– Bạc bị quỷ sứ thâu rồi, còn đâu mà bốn chỉ năm chỉ?
(Bị Tôn Hành Giả lấy).
Khi ấy Tôn Hành Giả nói khỏa lấp rằng:
– Ðừng có nói xàm, hãy lo sửa soạn đồ hành lý, không biết chừng thầy sai người ta kêu, thì phải lo vào bảo hộ sư phụ.
Bát Giới nói:
– Anh luận còn sai lắm! Sư phụ làm phò mã thì ấp yêu Công Chúa mà thôi, chứ không phải gặp yêu gặp quỷ lặn suối trèo non mà đi bảo hộ? Vả lại thầy tuổi tác dường ấy mà không đánh xà nẹo trong buồng hay sao, ma phải lo đó mà bảo.
Ba người dang nói đang ca.
Xảy thấy Dịch Thừa vào báo rằng:
– Hoàng Thượng truyền chỉ sai quan mời ba vị thánh tăng.
Bát Giới dĩnh tai hỏi rằng:
– Thiệt tình mời chúng ta vào làm chi đó?
Dịch Thừa nói:
– Lão thần sư đi ngang qua lầu, bị Công Chúa nương nương quăng trái cầu nhằm, nên chấm làm Phò Mã, bởi cớ ấy mời khâm sai đi thỉnh ba thầy.
Tôn Hành Giả cho khâm sai vào.
Ðoạn khâm sai bước vào ngó thầy Hành Giả, thì cuối đầu ngó xuống mà nói nho nhỏ rằng:
– Không biết Lôi Công hay là Dạ Xoa! Có khi Ma Vương hay quỷ sứ!
Tôn Hành Giả hỏi lớn rằng:
– Chuyện chi mà không nói cho lớn, cứ đứng ngẫm nghĩ việc gì?
Khâm sai hồn bất phụ thể, cầm thánh chỉ đưa lên mà che mặt, miệng nói túi bụi rằng:
– Công Chúa tôi có mời đám cưới. Công Chúa đám cưới cho mời!
Bát Giới cười ngất nói rằng:
– Ðây không có nỏ kẹp trăng roi mà sợ hình phạt, thủng thẳng mà nói, không ai đánh mà giựt mình?
Sa Tăng cười rằng:
– Không phải sợ anh đánh mà kinh hồn; thiệt thấy bộ mỏ anh mà khiếp vía! Thôi thôi, sửa sang đồ hành lý và dắt ngựa theo, coi thầy dạy chuyện chi cho biết.