Phạm Thức Đức khẽ vuốt chòm râu một trận, cúi đầu lắc đầu than thở:
– Lúc này đây, Hầu gia sợ là đã bị lạnh nhạt một ít…
Lý Tiên Huệ có chút kinh nghi nói rằng:
– Phạm tiên sinh, chỉ giáo cho?
Phạm Thức Đức thở dài thấp giọng nói rằng:
– Văn nhân tâm chí… Khí tiết. Có thể tại trên người văn sĩ như Trương Cửu Linh và Quách Tử Ngi xem ra, Hầu gia vì cầu tự bảo vệ mình rời khỏi triều đình, là một loại hành vi tương đối ti tiện. Dựa theo lý niệm của bọn họ, đại khái quốc sĩ đều phải giống như Khuất Tử vậy, lo lắng vì nước vì dân mà chết. Một thân nhiệt huyết không sợ hãi sinh tử. Coi như là báo quốc không cửa cũng muốn lao đầu tỏ ý chí.
Lý Tiên Huệ có chút phẫn nỗ nói rằng:
– Đó không phải cổ hủ vô vị nói đến sao? Bọn họ những người này đâu có hiểu được chân tình bản ý của Hầu gia. Nghĩ đều là hồ đồ tìm chết là như thế này, cố nhiên lưu lại được thanh danh, thế nhưng ai tới làm chuyện chân chính?
Mặc Y Tử Địch đồng thanh phụ họa:
– Nói thật có lý!
Phạm Thức Đức bất đắc dĩ cười cười:
– Đạo lý như vậy, tựa hồ đều rõ ràng, thế nhưng, khí tiết cùng mặt mũi loại đồ vật này, thật sự là thư sinh văn nhân cảm thấy so với tính mệnh còn quan trọng hơn. Bọn họ cũng mặc kệ ngươi thầm suy nghĩ ở bên trong đại kế gì, lại nhìn mặt ngoài, cảm thấy sai vị, sẽ khinh thường đối với ngươi.
– Ta nhớ, trước đây khi Hầu gia và ta nói chuyện phiếm, đã dùng qua một từ để hình dung người như thế.
Lý Tiên Huệ căm giận bất bình nói rằng.
– Cái gì?
– Phẫn thanh!
(Chú thích: Fenqing (phẫn thanh) là một từ Trung Quốc mà nghĩa đen là “thanh niên phẫn nộ”…tìm hiểu thêm http://lichsuvn/forum/showthread.php?t=32531 )
Mọi người ở phía sau trò chuyện những lời này, trong lòng Tần Tiêu cũng đồng thời hiểu ra vấn đề. Trong lòng bất đắc dĩ cười khổ nói: cảm tình ta hiện tại cũng vô duyên vô cớ chịu oan khuất này biến thành một hạng người nhát gan sợ chết. Những danh sĩ tôn trọng phong cách cổ nhân ” đạo đức tốt” này, ta nên làm thế nào giải thích với bọn họ đây?
Trong mộ của Khuất Tử, mọi người lần lượt dâng hương mà bái, chiêm ngưỡng cổ nhân, lặng im không nói gì.
Quách Kính Chi khẽ ngẩng cảm lên, vuốt râu quai nón nhẹ giọng ngâm nói:
– Chiêu hậu thành du, nam thổ viên để. Quyết lợi duy hà, phùng bỉ bạch trĩ? Mộ vương xảo mai, phu hà vi chu lưu? Hoàn lý thiên hạ phu hà tác cầu? Yêu phu duệ huyễn, hà hào vu thị? Chu u thùy tru, yên đắc phu bao tự? Thiên mệnh phản trắc, hà phạt hà hữu? Tề hoàn cửu hội tốt nhiên thân sát…
Tần Tiêu nghe được minh bạch, hắn đây là tụng niệm đoạn thơ trong “Ly Tao Thiên Vấn” của Khuất Nguyên, thật đúng là có chút dụng tâm khác. “chu u thùy tru, yên đắc phu bao tự ” mượn xưa nói nay, đại khái chính là đang mắng, hiện tại Lý Hiển cùng Chu U Vương một tính tình. Vi Hậu chính là Bao Tự hại nước hại dân lúc trước. Những lời này nếu như truyền ra, tốt xấu có thể bắt hắn tới triều đường hỏi tội một phen. Nhưng hắn cố ý ở trước mặt ta nói những lời này, đơn giản cũng là đang biểu thị khinh thường đối với ta, mắng ta là đào binh, hạng người rất sợ chết…
Tần Tiêu không khỏi có chút phiền muộn và hối hận. Có chút lời nói, không biết làm sao nói được rõ ràng với những người này đây?
Tất cả mọi người đều nghe rõ, trong lòng đều minh bạch dụng ý của Quách Kính Chi, hữu ý vô ý liếc nhìn về phía Tần Tiêu. Trương Cửu Linh kiêu ngạo thanh cao cung kính quỳ lạy một trận rồi đứng dậy, không coi ai ra gì ở một bên lẳng lặng đứng ngây ngốc, ngẩng đầu nhìn pho tượng của Khuất Nguyên, nhẹ giọng ngâm xướng nói:
– Cổ sinh lưu ngụ nhật. Dương tử tịch liêu thì. Tại vật đa tưởng bối, nan quân độc kiến tư. Ngư vi giang thượng khúc, tuyết tác ngạc trung từ. Hốt tại kiêm kim tấn, trường hoài phạt mộc thi.
Mọi người cùng nhau khẽ tán thán:
– Thơ hay!
Trương Cửu Linh khẽ nghiêng đầu một cái:
– Chư công quá khen…tiện tay viết ra mà thôi, làm ăn lung tung, bị chê cười rồi.
Ngữ khí nhàn nhạt, cũng rất là có chút kiêu căng, còn không thèm để ý khẽ liếc mắt với Tần Tiêu một cái, lập tức lại đem ánh mắt khẽ chuyển đến chỗ bên cạnh hắn kia.
Trương Húc cười ha hả:
– Ta chỉ biết hôm nay sẽ có thơ hay được làm ra. Lúc àny không giấy bút đều mang theo trên người. Nhanh chóng viết xuống rồi…
Tần Tiêu phiền muộn vừa nghĩ: đều đang làm thơ mượn trào phúng ta. Đáng ghét! Muốn đấu thơ thật sao? Các ngươi dùng thơ, ta thi từ khúc loạn thất bát tao toàn bộ cùng tiến lên! Ta nếu liều mạng không qua các ngươi, sẽ không phải là nam nhân thế kỷ 21!
Tần Tiêu suy tư một trận, nuốt nuốt nước bọt. Đem bài thiên cổ danh từ “Nhạc Dương lầu ký” của Phạm Trọng Yêm ngắt đầu bỏ đuôi tận lấy tinh hoa, cao giọng đọc lên:
– Bất dĩ vật hỉ, bất dĩ kỷ bi; cư miếu đường chi cao tắc ưu kỳ dân; xử giang hồ chi viễn tắc ưu kỳ quân. Thị tiến diệc ưu. Thối diệc ưu. Nhiên tắc hà thì nhi nhạc? Kỳ tất viết ‘ tiên thiên hạ chi ưu nhi ưu, hậu thiên hạ chi nhạc nhi nhạc ’. Vi tư nhân, ngô thùy dữ quy?
Dịch nghĩa:
Không vui vì cảnh, không buồn vì mình, ở miếu đường trên cao, tất lo cho dân; ở sông nước ngoài xa, tất lo cho vua. Dù tiến cũng lo, lui cũng lo; vậy thì vui được khi nào đây? Tất nói là: “Lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ vậy”! Ôi! Con người nhỏ bé sao, ta thuở nào về!
Xem bản đầy đủ: thivien/viewpoem.php?ID=14822.
Chú thích: Phạm Trọng Yêm, tự Hy Văn, thụy Văn Chánh, là một nhà chính trị, nhà văn, nhà quân sự, nhà giáo dục thời Bắc Tống. Ông là người huyện Ngô, Tô Châu (nay thuộc Tô Châu, Giang Tô)).
Vài câu từ đọc xong, cả tràng đều tĩnh lặng, đều không hẹn mà cùng hơi liếc mắt nhìn Tần Tiêu, đem hắn quan sát từ đầu đến chân. Trong lòng Tần Tiêu cười nhạt một trận, nhìn như không thấy quỳ gối xuống phía dưới, quay về phía Khuất Nguyên khấu bái một cái.
Trương Húc vội ho một tiếng:
– Hay cho một câu, “Lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ vậy”…Ghi nhớ…Ghi nhớ…
Mọi người phảng phất như lúc này mới hồi phục tinh thần lại mới hồi phục tinh thần lại, đều khen:
– Xác thực không sai, nhất định phải nhớ kỹ.
Tần Tiêu thoáng liếc mắt nhìn Trương Cửu Linh một cái, phát hiện hắn vẫn là bộ dáng như cũ. Vững như sơn tĩnh như tùng, chắp tay sau lưng làm bộ như nhập thần nhìn tượng Khuất Nguyên. Tựa hồ phát sinh chuyện gì cũng đều không quan hệ với hắn.
Trong lòng Tần Tiêu thầm nghĩ: Trương Cửu Linh người này, còn rất cố chấp… Chẳng lẽ cứng rắn bức ta thừa nhận mình là người nhu nhược, hắn mới cam tâm sao?
Tiết Nột đi ra đánh vỡ tràng diện yên tĩnh, hiền hoà nói rằng:
– Sở đại phu đã ngâm đào bạn, trong lòng lo lắng thiên hạ mà đầu thân hy sinh. Hôm nay Đại Đường thịnh thế ta cần ghi nhớ tình cảm sâu đậm cao thượng của hắn đã làm nha! Chư vị, ta là người thô lỗ dẫn binh đánh trận, không biết làm thơ. Bất quá, mới vừa rồi câu từ kia của Tần tướng quân quả nhiên là nói tận tâm hồn, một lời nhiệt huyết, trách trời thương dân, đã làm chúng ta ngồi đây ghi nhớ sâu sắc. Chư vị nghĩ sao?