Đỗ Văn Hạo mang theo áp ti trở về Ngũ Vị đường tìm Lâm Thanh Đại và Bàng Vũ Cầm. Hắn nói với hai người chuyện cho nha môn mượn tiền để phòng dịch cứu tai. Đây một là chủ ý của Đỗ Văn Hạo hai là lợi nhuận thu được từ y phục cách ly và mặt nạ phòng độc kia cũng do Đỗ Văn Hạo thiết kế chế tạo, đương nhiên Lâm Thanh Đại và Bàng Vũ Cầm vui vẻ đồng ý.
Trong lúc Đỗ Văn Hạo cùng Thang trợ giáo đi tìm Trang tri huyện, Bàng Vũ Cầm trở về Ngũ Vị đường, mọi người cũng đã kịp bán thêm được một lượng đáng kể trang bị, lợi nhuận thu được hiện tại đã lên tới ba nghìn sáu trăm lượng bạc. Đỗ Văn Hạo cùng áp ti trở về báo lại với Trang tri huyện tình hình thảo luận của ba người, Trang tri huyện sai làm giấy mượn tiền, Đỗ Văn Hạo điền tên mình vào rồi Trang tri huyện lấy ấn của mình đóng lên tờ giấy đó. Tào áp ti nhất nhất đi theo Văn Hạo ghi lại tỉ mỉ mọi sự vụ.
Việc Trang tri huyện bổ nhiệm Đỗ Văn Hạo vào vị trí bác sĩ y quan cục toàn quyền phụ trách phòng ngự dịch đã ngay lập tức được thông tri tới phủ thành cũng như hạ phát tới các nha môn, khu cách ly ngoài thành và cả Khâu bác sĩ. Khâu bác sĩ cũng không lấy làm phiền, lão bây giờ cần gì chức vị nữa, chỉ cầu bảo trụ được tính mệnh là tốt rồi.
Đỗ Văn Hạo lập tức triệu tập Y quan cục Thang trợ giáo, Vương Tường và Hồng Quốc Lương tiến hành thương nghị ngắn gọn. Mọi người đều nhất trí cho rằng số dược liệu trong thành quyên góp hiện có thể đủ dùng nên sẽ ưu tiên mua lều vải, chăn bông chống lạnh và lương thực. Sau khi tính toán số tiền cần thiết, thấy còn thừa một phần, Đỗ Văn Hạo quyết định phái Thang trợ giáo cùng dân tráng suốt đêm đi phủ thành mua thêm dược liệu.
An bài mọi chuyện xong xuôi thì trời cũng đã sáng, tuyết rơi suốt một đêm cuối cùng cũng ngừng, tuyết đang rơi chưa lạnh khi rơi xuống lại hóa lạnh hơn, cũng may mọi người đã có hơn mười đống lửa lớn, suốt đêm lạnh cũng chưa có người nào chết cóng. Tuy vậy, số người chết vì bệnh dịch đã lên tới vài trăm.
Hơn chục đại phu có danh tiếng trong thành miệt mài cứu trị cả đêm cũng đã xem qua được một lượt tất cả những người bệnh tại đây, cũng đã cấp thuốc mỗi người một lượt. Tuy nhiên, dù gì thì những vị đại phu ở đây y thuật không đồng đều, thêm vài chuyện xui xẻo, chỉ có một bộ phận nhỏ người bệnh có chuyển biến tích cực, bệnh tình được khống chế không trở nên xấu hơn, còn lại đại bộ phận không có hiệu quả gì, đều thêm một bước ác hóa. Theo đà này, phỏng chừng nhân số tử vong sẽ tiếp tục gia tăng.
Đỗ Văn Hạo ở trong một căn lều vải được sử dụng làm nơi chỉ huy toàn bộ việc phòng chống dịch ở ngoài thành này. Hiện giờ hắn là người phụ trách toàn bộ công tác phòng ngự lệ dịch cùng cấp cứu trị liệu cho người bệnh tại Huyền thành. Vừa rồi đi xem một chút, nghe các đại phu báo lại về tình hình bệnh dịch, hắn cảm thấy vô cùng lo lắng, liền gọi Hàm Đầu cùng các vị đại phu, cả Lôi bộ đầu cùng Y quan vào lều chỉ huy để thương nghị đối sách phòng ngự dịch.
Trong số các đại phu ở đây, kể ra thì đại phu tọa đường của Bảo Nguyên đường Hoàng Lập Đạt là người cao tuổi nhất, đã tám mươi tuổi rồi. Mọi người đều đẩy lão lên tiếng trước.
Hoàng Lập Đạt cũng không chối từ, vuốt vuốt đoạn chòm râu trắng như tuyết thò ra qua mặt nạ, lắc đầu ảo não nói: “Trọng Cảnh thánh y trong Thương hàn luận có nói, khi đồng thời tiết giá lạnh dễ gây nên thương hàn, bệnh không phát ngay mà ẩn tàng trong da thịt, càng ngày càng nhiều, chờ đợi khi khí trời thay đổi mà biến thành ôn dịch, nghịch hàn thành nhiệt, cái này phải tùy theo chứng mà trị. Trước hết phải giải trừ thương hàn, cho nên, lão hủ lần này dùng Quế chi thang làm chủ tăng giảm tùy người. Chư vị nghĩ thế nào?”
Lão mang mặt nạ phòng độc, nói chuyện tiếng úng úng, lại lắc lắc đầu ảo não liên tục, nhìn bộ dạng có chút tức cười, tuy nhiên quan điểm của lão lại được nhiều y giả gật đầu đồng ý.
Tụ Nhân đường đại phu Chu Kiến Vinh gật đầu nói: “Lão hủ cho rằng, nhiệt độc này không thể so với các nhiệt độc khác được. Uống thuốc giải độc không bằng trực tiếp rút ra máu độc. Lão hủ đã xem cho nhiều người, dùng cùng một phương pháp, lấy phong châm để chích xuất máu độc. Vu huyệt Bách Hội xuất ra sáu bảy giọt, Chuy huyệt ra hai mươi giọt, Ủy trung huyệt, Thước trạch huyệt cũng được bảy tám giọt, thêm tay chân mười bốn huyệt đạo khác đều xuất huyết bốn năm giọt nữa.
Tại những chỗ bị đau, đau đầu thì phong châm Ấn đường xuất huyết bốn năm giọt, tiếp đó đâm huyệt Thái Dương chích bốn năm giọt nữa. Sau đó dùng Thanh huyết thang phá ứ, trong ngoài cùng thực hiện. Hiệu quả thần tốc rõ ràng!”
Huê Trạch đường đại phu là một lão phụ tên gọi Tân Ngả Nương, lên tiếng: “Lão thân dùng phương có chút khác biệt. Phương của lão thân là tổ truyền chuyên trị nhiệt chứng. Phương này dùng Hồng Cáp thỉ, Diệp Nhất khỏa, Tán Huyến đan diệp, cộng với mỡ, Tao giáp trùng. Thang này dùng với Xích tiểu đậu được chưng cất tới khi cạn nước, lọc qua một lượt, phơi ba bốn nắng. Kết quả cũng đều công hiệu!”
Hoàng Lập Đạt cười nói: “Phương thuốc của Tân đại phu cũng kỳ lạ, lúc nào lão hủ phải thử mới được.”
Một đại phu tọa đường khác của Huệ Trạch đường lên tiếng: “Lão hủ tưởng rằng lệ dịch do âm táo. Âm táo thì phải cần âm dùng dương. Nhiệt tượng cùng với ngoại cảm không thể dùng tân ấm để phát nhiệt, mà khi nhiệt thịnh cũng không thể dùng khổ hàn để tẩy rửa. Phế vị cao nhất, táo tiên thương phế, phế lại chủ khí, đương trì khí phân. Lão hủ khi chẩn bệnh thấy rất rõ là táo cứu phế thang này có tác dụng tốt.”
Tiếp theo, các đại phu khác cũng nói lên kinh nghiệm chữa trị của chính mình.
Nghe xong một lượt,, Đỗ Văn Hạo cười khổ trong lòng, các đại phu ở đây đa phần đều theo Thương hàn luận của Trọng Cảnh. Bộ y điển này hiện nay đương nhiên là vĩ đại nhất, nổi tiếng nhất rồi, nhưng mà, tại phương diện nghiên cứu về ôn dịch, đây không thể là lựa chọn tốn nhất. Tuy nhiên, do vấn đề của lịch sử, hắn cũng không thể nói rõ nguyên nhân của căn bệnh này. Trên thực tế, dịch hạch này, còn gọi là phế thử dịch – dịch chuột, là do vi khuẩn lây lan từ chuột, nhưng các y giả ở đây lại cứ chủ trương “lệ khí”, theo Thương hàn luận coi nó nhưng là hàn tà. Hiện giờ phải tìm cách giải thích đúng cho họ, nếu không khi biện chứng, chữa trị sẽ gặp vấn đề, cái này liên quan tới tính mạng con người, không thể không cẩn thận.
Đỗ Văn Hạo đang muốn nói thì nhìn thấy Hàm Đầu cúi cúi lắc nhẹ đầu tỏ vẻ không tán thành ý kiến của Hoàng Lập Đạt, đột nhiên nhớ ra vừa rồi Hàm Đầu vẫn chưa có lên tiếng, trong lòng liền động, hỏi một câu: “Hàm Đầu, ngươi nói một chút đi!”
“Dạ, sư tổ!” Hàm Đầu suy nghĩ một chút rồi nói: “Nếu là trước đây thì đồ tôn cũng có cùng quan điểm với Hoàng đại phu và đa phần các đại phu ở đây, nhưng hôm qua, khi mới phát hiện dấu hiệu của lệ dịch, sư tổ từng nói qua, lệ dịch này không giống với chứng thương hàn nhiệt kia. Tại lúc đó thời gian gấp gáp, cũng không có điều kiện hỏi lại sư tổ tỉ mỉ hơn. Vừa rồi mọi người đều đã tham gia chẩn bệnh và cho thuốc, theo như đồ tôn thấy, Ma hạnh cam thang hợp vi thang của sư tổ là có hiệu quả nhất, trừ những người bệnh nặng ở bên ngoài, đa số sau khi dùng bệnh tình đều có cải thiện ở mức độ khác nhau.”
Cái này đúng là như vậy nên các đại phu đều gật đầu tán thành.
Hàm Đầu nói tiếp: “Hiện giờ dịch tình khẩn cấp, sắp tới còn có nhiều người bệnh được đưa tới, chúng ta không có nhiều thời gian để chậm rãi thảo luận như vậy, cho nên, đồ tôn thiển nghĩ hay là mời sư tổ chỉ điểm một chút phương pháp của người, mọi người ở đây cùng nghe và tham tường hội chẩn, Mọi người nghĩ thế nào?”
Hoàng Lập Đạt vuốt râu gật đầu nói: “Ừm, lão hủ nghe nói Đỗ tiên sinh am hiểu thần kỹ phẩu phúc chữa thương của Hoa Đà, hơn nữa lại am hiểu cả việc chữa trị tạp chứng nan y. Ôn dịch lần này thực tế có chút khác biệt, chưa từng thấy qua, có thể coi là một tạp chứng nan y, lão hủ cũng muốn nghe một chút cao kiến của Đỗ tiên sinh!”
Các vị đại phu khác cũng gật đầu nhìn về phía Đỗ Văn Hạo.
Đỗ Văn Hạo hiểu được phòng ngự dịch là khẩn cấp, thời gian chậm rãi nghiên cứu dùng dược thì không có nhiều, hiện giờ các đại phu bị giới hạn bởi Thương hàn luận, đem phương pháp chữa trị những ôn dịch trước đây áp dụng cho lần này, hiển nhiên là không ổn. Việc bị bó hẹp trong những khuôn mẫu sách vở, mặc dù do yếu tố lịch sử, nhưng cũng là nguyên nhân lớn nhất khiến phòng dịch gặp khó khăn. Trước hết cần phải đổi mới ý nghĩ của mọi người về ôn dịch, từ đó mới có thể thay đổi phương pháp trị liệu.
Đỗ Văn Hạo từng cùng với Tiền Bất Thu luận bàn hội chẩn nhiều lần, biết rằng khi trao đổi y thuật với các y giả thời cổ đại này thì không thể dùng các tri thức hiện đại để thuyết phục họ, khi đó họ không những không thể tiếp nhận mà còn hoài nghi mình nói bậy. Vấn đề là phải đi từ những kiến thức họ biết để giải thích, dần dần gợi mở hướng dẫn thêm cho họ về những lý luận y học tiên tiến.
Chính vì vậy, Đỗ Văn Hạo không trực tiếp nói về việc truyền nhiễm khuẩn mà lựa chọn các quan điểm ôn dịch đương đại để bắt đầu: “Ôn dịch đích xác không giống với chứng thương hàn nhiệt. Chứng ôn dịch hiện nay không phải phong, cũng không phải hàn, không phải thử cũng không phải ẩm, mà do trong không khí có một loại khí khác biệt gây nên!”
Lời này vừa nói ra, nhất thời tiếng nghị luận xôn xao, Hoàng Lập Đạt lắc đầu nói: “Tất cả các chứng bệnh thương hàn đều không nằm ngoài sáu yếu tố, hàn – thử – táo – thấp – phong – nhiệt. Sáu yếu tố này theo khí trời bốc lên, trước tiên chảy vào kinh lạc, xâm nhập tạng phủ, mới gây nên bệnh, đều là nguyên nhân bên ngoài, sao lại không phải lệ khí?”
Về nguyên nhân gây bệnh, lúc trước Hàm Đầu cùng sư phụ Tiền Bất Thu khi trị chứng bệnh lây nhiễm từ vết thương của Vương bộ khoái đã từng tranh luận với Đỗ Văn Hạo. Bọn họ khi đó cũng không tin quan điểm của Đỗ Văn Hạo, nhưng sau này chứng kiến một loạt bệnh nhân mới, lại thấy Đỗ Văn Hạo chữa trị khỏi cho họ rồi chỉ bảo cách dùng thuốc cho hai người, từ đó Tiền Bất Thu và Hàm Đầu với tâm phục khẩu phục.
Bây giờ nghe Đỗ Văn Hạo nói lại vấn đề này một lần nữa, quan điểm của các đại phu ở đây cùng với hai thầy trò mình lúc trước giống nhau, Hàm Đầu cảm thấy có chút buồn cười, cất cao giọng: “Chư vị, về sáu yếu tố này cũng là mới xuất hiện gần đây, rõ ràng trong Kim quỹ yếu lược của Trọng Cảnh thánh y không hề nhắc tới, vậy tại sao không thể xuất hiện thêm yếu tố mới?”
Mọi người nghe xong cũng cảm thấy có lý, đều gật đầu.
Đại phu Chu Kiến Vinh của Tụ Nhân đường lên tiếng: “Không sai, lời của Hàm Đầu đại phu rất có đạo lý, nếu đã có thể xuất hiện sáu yếu tố kia, vậy thì hoàn toàn có thể xuất hiện thêm một loại lệ khí khác nữa. Chúng ta là y giả thì không nên quá bảo thủ, lắng nghe Đỗ đại phu nói thêm về lệ khí mới này đi, sau đó nghị luận thêm cũng không muộn.”
Hoàng Lập Đạt cũng không phải là người cố chấp, gật đâu nói: “Không sai, lão hủ cũng đang cảm thấy rất sốt ruột đây, mời Đỗ đại phu nói tiếp!”
Đỗ Văn Hạo nói: “Ôn dịch là do cảm thụ lệ khí trong trời đất, nhiều khi lệ khí có chứa tà độc, nhiệt độc, ngoài tính chất thần tốc, thường kèm theo độc vụ, chướng khí, chờ khi thân thể yếu đuối thì xâm nhập, cùng với sáu yếu tố trên mà so sánh thì cái này hung mãnh hơn nhiều. Thế tới đột ngột, mạnh mẽ, biến hóa khôn lường, người bệnh nhiều khi thân nhiệt nóng lên, thần tình không tỉnh táo, máu chảy không thông, sinh ra cảm hàn, nôn mửa, ngày một nghiêm trọng. Bởi vì lệ khí gây nên ôn dịch bất đồng, nên lệ dịch mỗi lần bùng phát cũng bất đồng. Từ những gì ta quan sát được, lệ dịch trước mắt có ba giai đoạn phát triển, lần lượt là nhiệt độc bế phế, nhiệt nhập doanh huyết và âm kiệt dương thoát.”
Các đại phu ở đây đều chưa có trải qua phế thử dịch, lại càng không có các kiến thức lây nhiễm của y học hiện đại, tuy nhiên, Đỗ Văn Hạo không nói tới lý luận của Tây y mà đơn thuần bắt nguồn từ góc độ Trung Y, giải thích bằng ba giai đoạn phát triển của chứng bệnh. Các đại phu đều đã chẩn bệnh cho nhiều người ở đây nên lập tức hiểu rõ.
Đỗ Văn Hạo phân biệt giới thiệu qua về ba giai đoạn điển hình đó xong, nói tiếp: “Với nhiệt độc bế phế chứng, chữa trị dùng Ma hạnh thạch cam thang hợp với Vi hành thang gia tăng Ngân hoa để giải độc cho phế. Âm kiệt dương thoát là giai đoạn nguy kịch nhất, phải dùng Sinh mạch tán hợp với Tứ nghịch thang gia giảm, cố âm hồi dương. Ngoài ra, còn có doanh huyết chứng, là giai đoạn nhiệt nhập vào doanh huyết, phương thuốc điều trị dùng Thanh doanh thang hợp với Tê giác địa hoàng thang gia giảm hoặc An cung ngưu hoàng hoàn. An cung ngưu hoàng hoàn này Ngũ Vị đường chúng ta có, chờ một lát ta sẽ trở về lấy.”
“Đỗ lão đệ, An cung ngưu hoàng hoàn này cũng có công dụng đặc biệt, nhưng không nghĩ ra giờ đây cứ trị lệ dịch lại phải dùng tới.”